ดินปลูกพืชไม่ได้ทำอย่างไรดี?

ปัจจัยหลักที่ต้องมีสำหรับการเริ่มต้นทำการเกษตรพอเพียงก็คือ ที่ดิน แต่สำหรับบางท่านที่มี ที่ดินแล้ว แต่ “ดินปลูกพืชไม่ได้ หรือปลูกพืชได้แต่ไม่ดีจะทำอย่างไร?”
ดินมีปัญหาอาจจะเป็นดินเค็ม หรือ ดินเปรี้ยวปลูกพืชไม่ได้เกษตรกรที่อยู่ในพื้นที่เหล่านี้จะแก้ปัญหาอย่างไร? เป็นคำถามที่มีผู้สอบถามกันมามาก เรื่องดินนั้นมีความสำคัญมาก เมื่อดินไม่ดีเสียแล้วปลูกพืชไปก็เปล่าประโยชน์ ฉะนั้นเกษตรกรต้องคิดใช้พื้นที่ที่มีอยู่ให้เกิดประโยชน์ในด้านอื่นขึ้นมาให้จงได้
สมมุติเกษตรกรมีที่ดินอยู่ 1 แปลง ดินมีสภาพเป็นดินเปรี้ยวมีกรดจัด ปลูกพืชได้ก็ไม่ดี หรือดินมีสภาพเป็นดินเค็ม ปลูกอะไรก็ไม่ได้ ท่านไม่ต้องฝืนหาวิธีปรับสภาพดินให้เสียเวลาและเสียค่าใช้จ่ายให้ยุ่งยาก ในเมื่อดินปลูกพืชไม่ได้ท่านก็หันมาเลี้ยงสัตว์ ทำพื้นที่นั้นสร้างประโยชน์ขึ้นมาให้จงได้
ถ้าพื้นที่นั้นอยู่ติดกับแหล่งน้ำธรรมชาติ มีน้ำผ่านสามารถดึงน้ำจากแหล่งาน้ำมาใช้ได้ ถ่ายเทได้ก็ เลี้ยงปลา ซะเลย ในสภาพดินเค็มสามารถเลี้ยงปลาน้ำกร่อยได้ เพราะดินเค็มส่วนใหญ่มักอยู่ไม่ไกลจากทะเลเท่าไรนัก อาชีพเลี้ยงปลารายได้ไม่น้อยหน้าการปลกพืชเลย แถมบางช่วงจังหวะจะดีกว่าเสียอีก
แต่ถ้าเป็นดินเปรี้ยว น้ำในบ่อยังเปรี้ยวต้องเติมปูนมาร์ล ปูนหอย ปรับสภาพน้ำตลอด กลายเป็นปัญหา ขึ้นมาอีกระดับหนึ่ง ดินก็ปลูกพืชไม่ได้ แถมน้ำยังเลี้ยงปลาได้ไม่ดีเสียอีก อย่างที่ได้กล่าวไปแล้วว่า บ้านเรานั้นมีการเกษตรที่หลากหลายจริง ๆ และอาชีพเกษตรใช่ว่าจะปลูกพืชอย่างเดียว การเลี้ยงสัตว์ก็มีให้เลือกเลี้ยงมากมาย
ในพื้นที่ 1 แปลง ดินปลูกพืชไม่ได้ น้ำเลี้ยงปลาได้ก็ไม่ดี เกษตรกรมีความจำเป็นต้องมีรายได้เพื่อเลี้ยงครอบครัว ขอแนะนำให้ “เลี้ยงสัตว์ผสมผสาน” ในพื้นที่ 1 แปลง ที่มีอยู่นั้น
“แล้วจะให้เลี้ยงอะไรดี” ถ้าท่านถามคำถามนี้ข้าพเจ้าก็จะตอบว่า “เลี้ยงอะไรก็ที่ได้ที่ท่านอยากเลี้ยง และสามารถเลี้ยงได้ ดีทั้งนั้นแหละ” อย่างเช่น
ในพื้นที่ 1 แปลง ถ้ามีแหล่งน้ำธรรมชาติอยู่ใกล้พื้นที่ให้สูบเอาน้ำเข้ามาใช้ เกษตรกรก็ทำ บ่อเลี้ยงกบ จัดการหาวงบ่อซีเมนต์ มาซ้อนกัน 3 ชั้น หรือ เลี้ยงปลาไหล สูงขึ้นมาหน่อย ก็อาจเป็นที่อยู่ของนก เลี้ยงพวกนกสวยงาม ที่ตลาดต้องการ แรก ๆ ยังไม่ต้องเลี้ยงมากเลี้ยงเพียงแค่ 2-3 คู่ พอกำลังดูแลได้ไปก่อน นกเขาเลี้ยงไว้เพลิดเพลินแถมทำเงินได้อีก ไก่ชนสายพันธุ์ดี คัดเอาพ่อพันธุ์สุดยอดไก่เก่ง และแม่พันธุ์ดีมาเพาะลูกไก่ขาย หรือท่านรักสุนัขจะกั้นคอกทำฟาร์มสุนัขพันธุ์ดีขึ้นมาก็ได้ เหล่านี้ไม่ต้องไปกังวลเรื่องดินเค็ม น้ำเปรี้ยวอีกต่อไป
ถ้าเกษตรกรจะเลี้ยงสัตว์เชิงเดี่ยวให้ได้น้ำได้เนื้อขึ้นมาจะเลี้ยงไก่ไข่ ไก่ขุน เลี้ยงเป็ด ก็ดี ถ้ามีแหล่งน้ำ หรือจะเลี้ยงแพะ เลี้ยงแกะก็ได้ถ้าอายู่ใกล้กับทุ่งกว้าง หรือแหล่งหญ้าดี ๆ
สำหรับ กบ ปลาไหล ที่กล่าวมาข้างต้นนั้น เลี้ยงไว้ใกล้บ้านเป็นรายได้เสริม นอกเหนือจากเลี้ยงสัตว์อื่นถ้ามีเวลาพอหรือมีแรงงานสามารถทำได้ ก็น่าทำเพราะเลี้ยงแล้วสามารถจับขายได้ตลอดเวลา และตลาดไม่เคยหยุดนิ่ง

หรืออีกทางหนึ่งก็คือ ในเมื่อดินใช้ประโยชน์อะไรไม่ได้ ก็ใช้ประโยชน์จากดินให้น้อยลง แล้วหันมาใช้ประโยชน์จากน้ำแทน อย่างเช่น คุณลองทำบ่อน้ำขึ้นมาซักบ่อ โดยการหาอิฐที่พอจะหาได้(เอาที่ไม่แพงมากนัก) มาก่อขึ้นมาเป็นบ่อน้ำซักบ่อไม่ใหญ่ ไม่เล็กมากนัก รองก้นบ่อดี ๆ กันนำซึม อาจหาพลาสติกมาปูก้นบ่อแล้วปูทับด้วยดินและหินกรวดอีกทีก็ได้ (ยึดหลักไม่ให้น้ำซึมออกได้) จากนั้นลองหาปลามาเลี้ยง เอาชนิดที่เลี้ยงง่าย ๆ ก่อน ค่อย ๆ ทำไป กะเลี้ยงพอให้เรามีกินนะ อย่าเพิ่งคิดว่าเลี้ยงแล้วจะขายได้เท่าไรเราจะได้ไม่ท้อซะก่อน เมื่อปลาที่เราเลี้ยงไว้จับกินได้เราก็จับกินในครอบครัวของเรา เมื่อกินอิ่มแล้ว พอเพียงแล้วเราก็ค่อยเจียดเอาไปขาย ถือเป็นก้าวแรกของการเริ่มมีรายได้ แล้วค่อย ๆ พัฒนาขยายการเลี้ยงไปเรื่อย ๆ เราจะเกิดการชำนาญเอง โดยไม่ต้องง้อสภาพพื้นดินเลยว่าจะมีลักษณะอย่างไร

หรืออีกทางหนึ่งก็คือ ในเมื่อดินบ้านเราปลูกพืชไม่ค่อยได้ผลดี ก็ลอง ผสมดินที่มีคุณภาพตรงตามที่เราต้องการแล้วปลูกผักแบบใส่ตะกร้า แล้วยกสูงขึ้นเป็นชั้น ๆ อย่างเช่นในรูปที่เห็นเป็นการปลูกผักชีในตะกร้าพลาสติก โดยที่เราผสมดินที่มีคุณภาพเองแล้วใส่ตะกร้าปลูกเป็นชั้น ๆ ทำการพรางแสงให้มีความเหมาะสม รดน้ำใส่ปุ๋ยให้พอเหมาะ เวลาเก็บผลผลิตก็แสนสะดวก เพราะผักชนิดนี้เขาขายกันทั้งต้นอยู่แล้วทำให้ง่ายต่อการเก็บผลผลิตยิ่งขึ้น

นอกจากผักชนิดนี้แล้วก็ยังสามารถประยุกต์ไปใช้กับผักชนิดอื่นที่ท่านต้องการได้ แหม่!!!! ก็เรามันชาวเกษตรอยู่แล้วความรู้ก็มีลองหาวิธีดูนะว่าพอจะแก้ปัญหาได้ไหม แต่ข้าพเจ้าว่าแก้ได้มากเชียวละ..
เหล่านี้คือการจุดประกายความคิด เกษตรกรอ่านแล้วท่านจะมองออกเลยว่าในพื้นที่ 1 แปลงของเรานั้น สามารถทำประโยชน์ได้มหาศาลเลยทีเดียว ไม่ใช่คิดจะปลูกพืชแต่เพียงอย่างเดียว ตลาดสินค้าเกษตรมีทั้งพืช สัตว์ ถ้าอ่านออกคิดเป็นก็สามารถวางแผนจัดระบบความคิดได้

“มาถึงตรงนี้ท่านอาจตัดสินใจ หรือคิดได้แล้วว่าในพื้นที่ของเราจ่าจะทำอย่างไร เมื่อคิดได้ก็ต้องวางแผนจัดระบบแนวความคิดว่าจะต้องเริ่มทำอย่างไร”